Dalgalı Kur Sistemi Nedir?
Not : Dalgalı kur, sabit kur sisteminin tam tersi olurken; değişken kur rejimi olarak da bilinmektedir.
Dalgalı kur, kamu tarafından müdahale edilmeyen yani döviz kurunun piyasalarda arz ve talep koşullarına göre belirlenmesidir. Dalgalı kur rejimde yerli paranın yabancı paralarla olan ilişkisi anlık olarak yeniden belirlenir.
Dalgalı kur sisteminde merkez bankasının kurlara müdahalesi ya hiç olmamakta ya da sınırlı bir şekilde olurken; kurlar arz ve talebe göre belirlendiği için belirsizlik durumu oluşabilmektedir.
Dalgalı kur sisteminin avantaları arasında ülke para biriminin gerçek değerini yansıtması ve döviz rezervi ihtiyacının azaltması, ekonomiyi dış şoklardan koruması sayılabilir.
Dalgalı Kur Sisteminin Dezavantajları Nelerdir?
Dezavantajları ise, kurlardaki dalgalanmaların geleceğe yönelik belirsizlikler yaratmasına bağlı olarak ticaret ve yatırımlarda gerileme, maliyet enflasyonuna neden olması ve spekülasyonlara sebep olması şeklindedir.
Dalgalı Kur Rejimi Nedir?
Ekonomi Terimleri Sözlüğü‘nün bu maddesinde dalgalı kur rejimi nedir? sorusuna bakıyoruz. Dalgalı kur rejimi özetle yerli paranın yabancı paralarla ilişkisinin piyasalarda (arz ve talep kurallarına göre) belirlendiği kur rejiminin adıdır. Bu rejimde yerli paranın yabancı paralarla olan ilişkisi gün içinde sürekli olarak yeniden belirlenir. Dalgalı kur sistemi uluslararası ortamda herhangi bir ülke parası değerinin iç ve dış sahada yani piyasada arz-talep doğrultusunda belirlendiği sistemdir. Dalgalı döviz kuru rejimi, değişken kur rejimi olarak da bilinmektedir. Dalgalı kur sistemi sabit kur sistemiyle ayrı hatta tam tersidir. Döviz kuru sahasında (Forex) al-sat olan uluslararası ortamdaki bu para birimi değeri yabancı paralar karşısında sürekli değişim göstermektedir.
Bir ülke parasının diğer bir ülke parası cinsinden fiyatını gösteren döviz kuru ve döviz kuru sistemleri, ülkelerin ekonomik faaliyetleri etkileyen önemli faktörlerden biridir. Hükümetin ya da merkez bankasının döviz piyasasına müdahale şekline göre döviz kurunun nasıl değişeceğini belirleyen ekonomik bir düzeni ifade eden döviz kuru sistemleri çok çeşitli olmakla birlikte, dalgalı kur rejimi ve sabit kur rejimi olarak temelde iki eksende oluşmaktadır.
Dalgalı kur sisteminde (Floated Exchange Rate), döviz kuru, piyasada döviz arz ve talebine göre belirlenir. Burada merkez bankasının kurlara müdahalesi ya hiç bulunmamakta ya da çok sınırlı bulunmaktadır. Dalgalı kur rejiminde, kurlar tamamen arz ve talebine göre belirlendiği için bir belirsizlik durumu söz konusu olabilmektedir.
Ulusal paranın gerçek değerini yansıtması, kurlardaki dalgalanmalara bağlı olarak ödemeler dengesinin kendiliğinden dengeye gelmesi, merkez bankasının iç ekonomik dengeye odaklanmasına imkân vermesi, döviz rezervi ihtiyacını azaltması, ekonomiyi dış şoklardan koruması ve ülkeye karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğu ürünlerde avantaj sağlaması bu sistemin olumlu yönleridir.
Kurlardaki dalgalanmaların geleceğe dair belirsizlikler yaratmasına bağlı olarak ticaret ve yatırımlarda düşüş, ithal ve ihraç malı talep esnekliklerinin düşüklüğüne bağlı olarak Marshall-Lerner Koşulu’nun işlememesi, maliyet enflasyonuna neden olması ve yine kurlardaki değişmelere bağlı olarak istikrar bozucu spekülasyonlara yol açması ise dalgalı kur sisteminin olumsuz yönleridir.
Dalgalı kur sisteminde, sabit kur sisteminden farklı olarak ülkenin resmi döviz rezervleri yerine kurlar değişmektedir. Oysa sabit kur sisteminde kurlar aynı kalırken, merkez bankasının müdahalesine bağlı olarak ülkenin döviz rezervleri artmakta ya da azalmaktadır.
