Döviz kurundaki artış veya düşüş, yatırımcı ve girişimciler için birçok riske sebep olabiliyor. Uluslararası ticaret yapan, geliri ve borçlanması döviz kuruna bağlı olan şirketler; döviz kurundaki değişimlere bağlı olarak zarar edebiliyor ya da kara geçebiliyor. Bunun yanı sıra döviz kurundaki artış, iç piyasada talebin azalmasına ve şirketlerin uluslararası ticaret yapmasa bile zarar etmesine sebep olabiliyor.
Döviz Kuru Riski Ne Demektir?
Döviz kuru risk: döviz kurlarındaki değişimlerin bir firmanın-şirketin gelir ve giderlerinde; nakit akışında yol açtığı değişikliklerin genel tanımıdır. Döviz kurundaki artışlar ya da düşüşler firmanın dövizle olan ilişkisinin çeşidine göre risk yaratır. Eğer dövizle borçlanan ya da ithalat yapan bir firma söz konusuysa bu firma için riskli olan döviz kurundaki artıştır. Fakat bahsedilen dövizle kazanan ve gelir elde eden bir firma ise bu firma için döviz kurundaki düşüş riskli hale gelecektir. Elbette bu tanım oldukça genel bir tanımdır ve firmaların dövizle kurduğu direkt ilişkiye dayalıdır. Oysa bir firma döviz kuruyla dolaylı olarak da pek çok ilişki kurar ve döviz kurundaki artış ya da düşüşlerden bu yolla da etkilenir. Kurdaki beklenmedik değişimler, şirketlerin finans politikalarını çoğu zaman sarsıntıya uğratır ve karlı gözüken bir durumda bile zarar etmeye başlayabilir.
Döviz Kuru Riski Nasıl Ortaya Çıkar?
Dünyanın bütün ülkelerinde pek çok firma uluslararası ticaret yapar ve devletler birbiriyle döviz üzerinden bağlanır. Uluslararası ticaret yalnızca firmalar arasında değil, devletler arasında da gerçekleşir. Enerji kaynakları, tarım, hayvancılık, teknolojik cihaz, askeri teknoloji ürünü gibi birçok ürün iki devlet arasında alışveriş edilir. Ödemeler iki ülkenin para birimine ya da başka bir para birimine göre belirlenebilir. Bu sebeple tüm devletler döviz kuruna dayalı politikalar yapmaya mecbur hissederler. Çünkü kendi para birimlerinin diğer para birimleri karşısında değerini koruması ve artırması mecburidir. Döviz kuru riski de bu dinamizm ve politikalar zincirinde ortaya çıkan bir risk türüdür.
Ülkelerin döviz kuru sistemine dair politikaları, ülkelerin dış ödemeler dengesi gibi unsurlar milli para biriminin yabancı para birimleri karşısındaki değerini direkt olarak etkiler. Bunun yanı sıra döviz piyasalarındaki karar verici organların kuru etkileyebilme ya da manipüle etme güçleri de kur riskini oluşturur. Kısacası devletlerin politikaları, siyasi ve politik ilişkileri, alışverişleri kur riskini oluşturur.
Döviz Kuru Riski Türleri Nelerdir?
Döviz kuru riskinin türleri şu şekilde sıralanabilir:
İşlem riski: Döviz cinsi üzerinden yapılan işlemlerde, kurdaki dalgalanmalara bağlı olarak, gelecek zamanda oluşacak nakit giriş çıkışlarında ortaya çıkacak zarar ve belirsizliklerdir. Kısacası döviz üzerinden yapılan işlemlerin ileriye dönük riskleridir ve bu riskler nakit giriş çıkışları üzerindedir.
Muhasebe riski: Bir firmanın yurt dışına bağlı işletme ya da şubelerinin, muhasebe işlemlerinde ve aktif-pasif değerlendirmesinde oluşabilecek zararlardır. Bu zarar nakit akımıyla ilgili değil, döviz kurundaki dalgalanmalarla ilgilidir. Yani zararı kur dalgalanmasının yaratmış ya da yaratacak olması gerekir.
Ekonomik risk: Reel kurlardaki değişim, bir firmanın-şirketin gelecekteki potansiyel nakit akışını değiştirir. Ekonomik risk de bu değişimle ilgilidir. Kurdaki dalgalanmaların potansiyel nakit akışını zarara uğratması ya da engellemesi ekonomik risk olarak adlandırılır. Bu riski ölçülmesi diğer risk türlerine göre daha zordur. Çünkü risk var olan işlemler üzerinden değil, potansiyel işlemler üzerinden değerlendirilir.
