İtalya’nın ünlü matematik dehası Fibonacci 13. Yüzyılın başlarında Liber Abaci isimli kitabını yayınlarken muhtemelen altın oran ile ilgili teorisinin yüzyıllar sonrasında bile finans dahil bir çok sektörde kullanılacağını tahmin etmekte zorlanabilirdi. Özellikle matematik ilminin Avrupa’ya yayılması ile ilgili çok önemli bir kaynak olan Liber Abaci’de Fibonacci Arap-Hint 10luk sayı sistemini, ileride kendi ismiyle anılacak sayı dizesini ve bir çok yararlı kuramını Avrupa’ya taşıdı.
Fibonacci Teknik Analiz
Teknik analiz bölümümüzün bu başlığını temsil eden ve farklı kategorilerde çeşitli kullanım şekilleri incelenecek Fibonacci oranları ile ilgili genel kuramlar basit bir sayı dizesini temel almaktadır. Fibonacci’nin ilgili kitabında kapalı bir ortamda tavşan ailesinin üremesiyle ilgili bir problemden yola çıkarak izah ettiği bu sayı dizesinde her rakam kendisinden önce gelen iki rakamın toplamına eşittir. 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89… şeklinde uzayıp giden ve genellikle “Fibonacci sayıları” şeklinde isimlendirilen bu sayı dizesinin en önemli özelliği her sayının kendisinden bir önceki sayıya bölünmesi ile her aşamada gittikçe 1,618 rakamına yaklaşılmasıdır. Bu rakam matematikte “altın oran” şeklinde anılmakta olup bir çok alanda kullanılmaktadır. Bilinen bir çok matematiksel şekil ve oluşumlarda altın oran bulunur. 1,618 temel oranı yanında sayı dizesinde farklı sayı grupları arasındaki oranlar da sık sık kullanım alanı bulabilmektedir.
FIBONACCI SAYILARI
Ortaçağın en büyük matematikçilerinden İtalyan matematikçi Loeonardo Fibonacci yaşadığı devirde üç kitap yazmıştır ve bunlardan en önemlisi “Liber Abacci” dir. Kitapta, günümüzde “Fibonacci Sayıları” olarak bilinen “1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144….” şeklinde sonsuza kadar giden rakamlar serisinin, problemlerin çözümünde kullanılabildiği anlatılmaktadır.
Ralph Elliot ise; “Doğal Kanunlar” kitabında söz etmiş olduğu, doğadaki hareketlerden ilham aldığını, hatta insan faaliyetlerinin bile buna uygun değiştiğini iddia ettiği, yeni teorinin matematiksel tabanı olarak 13. yüzyılda yaşamış Fibonacci’nin rakamsal dizilimini ele almış ve bu sıralamayı “Fibonacci Sıralaması” olarak isimlendirmiştir.
ALTIN ORAN
Fibonacci sayı dizisindeki ilk sayıdan sonraki her sayıyı, kendinden sonraki sayıya böldüğümüzde sonuç sürekli olarak 0,618 sayısına, kendinden önce gelen sayıya bölersek sonuç 1,618 sayısına yaklaşacaktır. Bu şekilde Fibonacci sayıları arasında elde edilen 1,618 ve veya 0,618 oranına “Altın Oran” denilir.
FIBONACCI SAYILARININ ÖZELLİKLERİ
- Seride yer alan her sayı kendinden önce gelen iki sayının toplamına eşittir.
Örnek; 3+5=8 5+8=13 vb.
- Fibonacci sayı serisinde 4. olarak yer alan sayıdan sonra gelen her sayı kendinden sonra gelen sayıya sayıya bölerek ilerlendiğinde sonuç 0,618 rakamına yaklaşmaktadır.
Örnek; 3/5=0,6 5/8=0,625 8/13=0,615 13/21=0,619 vb.
- Dizilim içindeki her sayıyı kendinden önce gelen sayıya bölerek ilerlersek ulaşılacak sonuç 1,615 rakamına sürekli yaklaşacaktır.
Örnek; 13:8=1,625 21:13=1,615 34:21= 1,619
- Dizilim içindeki her sayıyı kendinden 2 rakam önce gelen sayıya bölerek ilerlersek sonuç 2,618 , her sayıyı kendinden 2 rakam sonra gelen sayıya bölerek ilerlersek sonuç 0,382 rakamına gittikçe yaklaşır.
Örnek; 13:34=0,382 34:13=2,615
- 5) Fibonacci sayıları finansal piyasalarda da fiyat seviyesini belirlemede işe yaramaktadır. İlk fiyat hareketi sonrası gelen, düzeltme sonrası oluşan yeni hareket kendinden önceki hareket dalgasının 1.618 katına kadar uzayabilir.
ALTIN ORAN VE ELİOT DALGA TEORİSİ
Elliot Dalga Kuramının matematik temelini Fibonacci sayı dizisi oluşturmaktadır. En basit formasyonlarda bile temel dalga biçiminin Fibonacci sayılarına bölündüğünü görmekteyiz.
Örneğin;
1 ana trend 5 dalgalı bir yapıya sahiptir. Çevrimi oluşturan dalgalar 2’ ye bölünür: Hareket (İtici) Dalgalar (rakamlarla belirtilir) ve hareket dalgalarının ardından gelen düzeltme dalgaları (harflerle belirtilir);
3 tip basit dalga modeli vardır;
Beş Dalgalı Çevrim, Üçlüler ve Üçgenler
5 tip ana dalga modeli vardır;
İtici Dalgalar, Diagonal Üçgenler, Zigzaglar, İkili Zigzaglar, Üçlü Zigzaglar,
ORANSAL ANALİZ YÖNTEMİ
Oransal analiz yöntemi, art arda gelen fiyat dalgalarının hareket ve zaman değerleri arasındaki oransal ilişkileri inceleyen analiz yöntemidir.
Bu analiz yöntemine dayanarak fiyat ve zaman açısından ayrı ayrı dalgalar arasında sık görülen bazı net oransal ilişki seviyeleri tespit edilmiştir.
HAREKET DALGALARI ARASINDAKİ FIBONACCI ORANLARI
3. dalga sonrası oluşacak 5. dalga boyu itibarıyla 1. dalgaya eşit veya bu dalganın 0,618 katı olacaktır.
Herhangi bir çevrimin 3 etki dalgası arasındaki ilişkilerde 1,618 ve 2,618 Fibonacci oranları oldukça etkin çalışmaktadır.
3. dalga sonrası oluşacak 5. dalga boyu itibarıyla 1. dalgaya eşit veya bu dalganın 0,618 katı olacaktır.
Herhangi bir çevrimin 3 etki dalgası arasındaki ilişkilerde 1,618 ve 2,618 Fibonacci oranları oldukça etkin çalışmaktadır.
DÜZELTME DALGALARI ARASINDAKİ FIBONACCI ORANLARI
Zigzag düzeltme formasyonlarında C dalgası çoğu zaman boyu itibarıyla A dalgasına eşit olur. Ama bazen bu dalgalar arası oranlarda 1,618 veya 0,618 oranları da görülebilir.Yassı düzeltmelerde ise, A,B,C dalgaları yaklaşık olarak aynı boyda görülür.
Uzayan yassı düzeltmelerde ise C dalgası A dalgasının 1,618 katı olacaktır. Nadiren ise C dalgası A dalgasının 2,618 katı kadar uzayabilir.
DALGA ÇEVRİMİ İÇİNDEKİ FIBONACCI ORANLARI
Daha önce de bahsedildiği gibi, herhangi bir zaman dilimi içerisinde belli bir fiyat grafiği bölgesinde çok sayıda Fibonacci bağlantısı bulunabilir. Hedeflediğimiz nokta farklı seviyelerdeki dalga ilişkileri doğrultusunda birden fazla Fibonacci oranıyla doğrulanabiliyorsa yatırım sinyali etkinliğini arttırmış olur.
Örneğin; Hedef noktamız en üst dalga seviyesindeki 2. dalganın 1. dalgayı 0,618 katı kadar geri aldığı bölgeye denk geliyorsa, bu noktada düzeltme çevrimindeki a dalgasının 1,618 katı kadar uzayan c dalgası bitiyorsa ve yine bu noktada c dalgasının içsel yapısını oluşturan 5. dalga 1. dalgayla eşitleniyorsa, bulduğumuz hedef noktada mevcut eğilimin tamamlanacağı ve piyasanın yeni eğilime gireceği söylenebilir.
Görüldüğü gibi, finansal piyasalarda da doğanın bir kanunu olan “Altın Oran” korunmakta ve bundan kaynaklanan Fibonacci Oranları net şekilde çalışmaktadır. Fibonacci Sayı Serisine dayanan oransal analiz her zaman Elliot Dalga Teorisi ana kuralları ile uyumludur.
