Piyasalarda işlem yapan birçok traderın görmüş olduğu durumlar arasında yer alan fiyat boşluğu (GAP) nedir ve nasıl yorumlanır ? Fiyat boşlukları finansal piyasalarda fiyatın ertesi işlem gününde yukarı ya da aşağı yönde aralıklı açılış yapması durumudur. Nasıl yani ? Piyasalarda durgunluk ya da talep patlaması yaşandığı dönemlerde aşırı alış ve satışlarla açılan piyasalarda T gününün kapanışı ile T+1 günü açılış fiyatı arasında oluşan fiyat atlamalarına gapli açılış denmektedir. Fiyat boşlukları yatırımcılar nezdinde genelde ani fiyat hareketleri ya da korku salan piyasalarda oluşmaktadır.
Fiyat boşlukları nasıl oluşur ? Gapli açılış ya da kapanış o zaman diliminde ya da o fiyat noktasında hiçbir işlem yapılmamış olması demektir. Örnek vermek gerekirse X hissesi 04/03/2021 tarihi kapanış fiyatı 10 TL olsun. T+1 iş günü yani 05/03/2021 tarihinde X hissesinin açılış fiyatı 9,50 TL olursa burada hissenin gapli açılması durumu söz konusu olur. Burada X hissesindeki satıcılar aşırı tepki göstererek hissenin gapli açılış yapmasını sağlamıştır.
Fiyat Boşluğu Nasıl Yorumlanır?
Borsada gap boşluğu neden oluşur ? Fiyat boşlukları piyasalarda kriz dönemlerinde ya da talep patlaması yaşandığı zamanlarda oluşur. Kriz dönemlerinin yanına siyasi söylemler , seçimler ya da makroekonomik verileri de ekleyebilirsiniz. Talep patlaması yaşanan dönemleri ise tabiri caizse lale devri ya da büyük düşüşler sonrası destek noktalarından gelen tepkiler olarak nitelendirebilirsiniz.
Gap mutlaka kapanır mı ? Yatırımcıların fiyat boşluğu ile ilgili en çok merak ettiği soruların başında gap boşluğunun bir gün kapanıp kapanmayacağıdır. Fiyat boşluklarının kapanıp kapanmaması ile ilgili genel bir kural olmamakla birlikte yapılan istatistiklerde ABD S&P 500 endeksinde son 10 yılda oluşan gapler aynı gün içerisinde kapandığı, Dow Jones endeksinde oluşan fiyat boşluklarının ise %9 unun kapanmadığı izlenmiştir.
Gap kapatmak ne demek ? Gapli açılış yapan finansal varlığın fiyat boşluğunu ilerleyen zamanlarda aynı seviyeye gelerek işlem görmemiş noktalarda oluşan fiyat boşluğunun kapanması durumudur. Örnekle açıklayacak olursak BTC sembolünün 50.000 USD seviyesinden kapanış yaptığını düşünelim. Bir sonraki günde 52.000 dolar yada daha fazla fiyattan açılan BTC gün içerisinde 50.000 ya da daha aşağıya düşerek gap boşluğu alınmış olur.
Fiyat boşlukları ile ilgili temel bilgileri verdikten sonra piyasalarda oluşan fiyat boşluklarının türüne geçebiliriz. Fiyat boşluğunun büyüklüğü ve yönü ile ilgili değişimler bizlere trend dönüşlerini ya da trendin devam edeceğini gösteren sinyaller olarak tanımlanabilir.
Standart boşluklar (Common gaps)
Piyasalarda önemsiz sayılıp ciddiye alınmayacak türde olan fiyat boşluklarıdır. Genel olarak hacimsiz piyasalarda görülen bu tür gapler yatay piyasalarda seyir ederler. Yatay piyasalarda açılışta görülen standart boşluklar genelde gün içerisinde kapanır. Piyasada hacmin düşmesi ile oluşan bu boşlukların düzenli olarak gerçekleşmesi işlem yapılan finansal aracın sığlaştığı ve işlem yapabilmenin gittikçe zor olacağı kanısına varılır. Bu durumda yapılması gereken şey piyasa profesyonellerinin analizlerini takip edip heyecanla aniden işlem yapmamak olmalıdır.
Kopuk/kırış boşlukları (Breakaway gaps)
Gap boşlukları arasında en önemlileri arasında sayılabilecek kopuş boşlukları yeni bir trendin başlayabileceğini bizlere bildirirler. Fiyat grafiklerinde oluşan sıkışmanın sonucunda genelde meydana gelen kopuş boşlukları aşağı/yukarı yönlü trend başlangıcı için bizlere önemli ipuçları verirler. Kopuş boşlukları gün sonunda mutlaka hacim verisiyle teyit edilmelidir. Düşük hacimli kopuş boşlukları yanıltan sinyaller oluşturabilirler.
Uzun süre ilerleyen yatay piyasalarda, düşen kanal desteklerinde/dirençlerinde, yükselen/alçalan takoz formasyonlarında sert hareketler sonucunda oluşabilirler. Kopuş boşluğunu hacim yada trend indikatörleri ile teyit ettikten sonra pozisyon açmanız durumunda trade yaptığınız finansal araçtaki riskiniz azalmış olur.
Devam eden/ölçüm boşluklar (Runaway gaps)
Kopuş boşluklarının devamı niteliğinde sayılabilecek boşluk türü devam eden boşluklardır. Mevcuttaki trendin yönünü ve gücünü belirlemek amacıyla önemli göstergeler arasında yer alır. Fiyatlar bir önceki kopuş boşluğundakinin yükseliğinde devam eden boşluk yaptığında yatırımcılar nezdinde pozitif bir sinyal olarak algılanır ve risk iştahını kabartır. Devam eden gaplerin gün içerisinde kapanması nadir görülmektedir genelde ilerleyen periyotlarda kapabilmektedirler.
Devam eden boşluklar kopuş boşlukları gibi yükseliş yönünde olabileceği gibi düşüş dönemlerinde de gerçekleşebilirler. Düşüş dönemlerinde yatırımcılar satış yönlü işlem açarak piyasaya olan güven bu nedenle azalır.
Tükeniş boşlukları (Exhausting gaps)
Genellikle devam eden boşluklardan sonra ortaya çıkabilecek tükeniş boşluklarında fiyatlar yükselişine devam ederken yükselişin devam edeceği yönündeki algı, yatırımcıları harekete geçirir ve güçlü alım yaparak piyasada gapli açılış yaparlar. Halbuki trend bitmiştir Trendin sonlanacağı yönünde işlem açan satıcılar gap boşluğunu doldurarak piyasayı aşağı yönlü ya da yatay hareketlere devam ettirirler. Özetlemek gerekirse trendin son zamanlarındaki talebin kısıtlı kalmasıyla arz edenlerin varlıklarını piyasadaki yeni oyunculara devretmesi olarak da tanımlanabilir.
